جرم منفی (028-009)

مطلع شدم که عده ای از فیزیکدانان توانسته اند که ماده ای با جرم منفی پدید آورند. عبارت جرم منفی عبارت غریبی است و این ریشه در این مسئله دارد که واقعیت مقوله ای ایجابی است و این یعنی اینکه هیچ کمیتی نمی تواند که منفی باشد؛ بعبارت بهتر هیچ کمیتی نمی تواند سالب بودن کمی خود باشد. از این رو عبارت جرم منفی بیش از آنکه دلالت کننده بر یک واقعیت عینی باشد، بیشتر یک نام بوده و نمی بایست که از نظر فلسفی درگیر آن شد.

حال جا دارد توضیح دهم که منظور از چنین قسم ماده ای چیست. در قوانین نیوتن هنگامیکه نیرویی بر جرمی وارد می گردد، جرم مزبور در راستای نیرو شتاب می گیرد. یعنی حرکت شتابدار در راستای نیروست. گویا در جسمی با جرم فوق الذکر، این مسئله برعکس رقم می خورد یعنی وارد آوردن نیرویی به جرم، منتهی به حرکتی خلاف جهت نیرو می شود. البته بنظرم اگر ما جرمی خلق کنیم که در راستای نیرو از شتابش کاسته شود، این قسم جرم بیشتر شایسته ی نام جرم منفی است اما در تحقیق مربوطه، مسئله آنگونه ای بود که وصفش در بالا رفت.

ساخت این قسم اجسام همگی در حوزه ی علم مواد است که این علم از دستاوردهای فیزیک بویژه فیزیک کوانتوم بهره می گیرد. ماده در سطح کوانتومی خصلت های ویژه ای نشان می دهد و هنر این دانشمندان خلق موادی با آن خصلت ها در سطح ماکروسکوپیک است. مثلا ساختن ابرسیال ها و یا ابررساناها؛ این ها همگی استفاده از قوانین فیزیک کوانتوم برای اتفاقاتی متجلی شونده در سطح ماکروسکوپیک هستند. محض نمونه دیدن ابرسیالی که از دیوار بالا رفته و بر سقف جاری می شود، هر بیننده ای را به قدرت خلاقانه ی علم باورمند می سازد.

11808