هنگامیکه فردی در حین انجام کاری بتوسط دیگران تماشا می شود، ممکن است که دچار حملات اضطرابی شود. او در لحظه ی انجام کار، خود را در زیر چشمان تیزبین جمعی تصور می کند که در لحظه بشکل صد در صدی در حال وراندازی او هستند. اما این یک خطای فکری بیش نیست. اسم این پدیده ی روانی را که مرتبط با اضطراب های حضور در جمع است، «اثر سخنران» گذاشته ام.
یک سخنران را در نظر آورید که مثلا در حال ایراد سخنرانی در مقابل یک صد تن است. این تصور برای خیلی از انسان ها تصوری بغایت اضطراب آور قلمداد می شود. اگر فرد سخنران در اثر این رویداد استرس آور دچار حالات اضطرابی شود، ضمن داشتن وحشتی سترگ، خیال خواهد کرد که 200 چشم در آن واحد در حال وراندازی تک تک رفتارها و سکنات و سخنان وی هستند. اما آیا در حقیقت نیز اینگونه است؟ خیر.
حضار همگی توجه ویژه ای به سخنران ندارند: یکی به فکر زودتر رفتن است. دیگری حواسش در گوشی تلفن همراهش است. دیگران در حال دید زدن سایرین بوده و کلی اتفاق ریز و درشت دیگر از این دست. پس سخنران نباید بخطا گمان کند که تمامی حواس ها به اوست.
البته اثر سخنران صرفا مربوط به تجربه ی سخنرانی نیست. هر زمان کسی در حال انجام کار مهمی در زندگی خود باشد، ممکن است که این پدیده ی روانی را تجربه کند. محض مثال، کسی در حال مهاجرت به خارج از کشور است و گمان می کند که همه ی فامیل او را زیر نظر گرفته اند. کسی در حال راه اندازی کسب و کار جدیدی است و خیال می کند که هم اکنون همه منتظر نشسته اند که او در کارش خطا کرده و آنان آن خطا را گوشزد کنند و چیزهای دیگری از این دست.
هر زمان خود را بیش از حد جدی گرفتید، متوجه باشید که دچار چنین خطایی نباشید.
12266
