در نظریهی بازیها یکی از اصول بنیادین مطروحه، مسئلهی منطقی رفتار کردن بازیکنان یا همان طرفینی است که درگیر یک موقعیت انتخاب و تصمیم رقابتی میشوند که ضمن آن سود و زیان ایشان با یکدیگر در ارتباط است.
“آنها منطقی رفتار میکنند” نام مقالهای است که من در حول این مسئله نوشته و منتشر کردهام. اکنون میخواهم که در این نوشتار به مسئلهی اخلاقی رفتار کردن سایر انسانها در روابط بینافردی بپردازم.
برخلاف نظریه بازیها (نظریهی تصمیم و انتخاب رقابتی) که از شاخههای منطق و ریاضیات جدید است، این تز من (با عنوان نظریهی نیتها) در حوزهی اخلاق مطرح میشود. اتو واینینگر که در جوانی درگذشت به عنوان یک فیلسوف جوان و خلاق ایدهای را مطرح کرد که در آن منطق همارز با اخلاق است و این نظریه تاثیر شگرفی بر ویتگنشتاین نهاد.
از این رو در این فکریه با تأسی از ایدهی همارزی منطق و اخلاق، از گزارهی “آنها منطقی رفتار میکنند” به گزارهی “آنها اخلاقی رفتار میکنند” میرسیم. این نتیجهگیری نتیجه حتمی باور به همارزی منطق و اخلاق است. آنکس که منطقی رفتار میکند، لاجرم اخلاقی نیز رفتار میکند.
با در نظر گرفتن تمامی این موارد میتوان رای به این امر داد که در ارتباطات بینافردی به نفع خودمان است که اخلاقی رفتار کرده و همچنان بر این باور باشیم که دیگران نیز نفع خود را دنبال کرده و آنان نیز اخلاقی رفتار میکنند.
(این رویکرد در را به روی نوعی از مساعدت دوسویه میگشاید و با پا گذاشتن در این مسیر تا حد بسیار زیادی از اضطرابهای وجودی سوژههای انسانی جوامع کاسته خواهد شد.)
این مسئله به نوعی از تعادل منتهی میشود، تعادلی که بر پایهی تعقیب سود اخلاقی طرفین در هرگونه موقعیت (نه صرفاً تصمیم و انتخاب رقابتی) بینافردی است.
پس، خیالتان راحت: آنها اخلاقی رفتار میکنند (و این بیشک رویهی کلی است).
۱۲۶۴۸