عوام بسیار دیگران را به مردم داری دعوت می کنند. این نه از آن جهت است که مردم داری را دوست دارند، بل از آن جهت است که می ترسند قربانیِ غیر آن شوند. افلاطون می گفت: “آدمیان بدی را تقبیح می کنند نه از آن جهت که از انجامش ابا دارند بل از آن حیث که می ترسند قربانی آن شوند“. و این بقول نیچه چیزی جز اشاعه ی یک اخلاق بردگی نیست.
انسان های نادان اگرچه شاید در ظاهر بسیار تنومند باشند و از رفتن در دهان شیر نیز ترسی به خود راه ندهند اما بسیار در قبال مسائل بنیادین زندگی ترسو و روان هایشان مسموم است. هرچه انسان نادان تر و اندام قوی تری داشته باشد، ترس های بزرگتری نیز دارد. ترس از سر نادانی است و نادان همواره ترسو خواهد بود.
انسان های دانا نیز می ترسند. کیست که از بودن در کنار یک تمساح گرسنه به وحشت نیفتد؟! اما ترس های روانشناختی آدمی اگر از سر مشکلات مغزی آدمی نباشد (مثلا ترس های شیزوفرنیک) همگی از نادانی ابقاء شده ی آدمیان هستند. به همان شکلی که کودکان از لولوخورخوره می ترسند، پهلوانان نادان نیز هرگز شجاع نخواهند بود…
{مردم داری عوام کرنش نوکران در مقابل اربابان است، اما این بار در وضعی مبدل!}
