(نگریستن)
همانطور که بارها اذعان کرده ام، یافته های علمی می توانند همچون خوراکی برای فکریه های فلسفی کاربرد داشته باشند. یافته های علمی از آن جهت که از سر مشاهدات دقیق تحصیل می شوند، می توانند گره گشای خیلی از مسائل بغرنج در ساحت فلسفه باشند. البته بطریق اولی همچنین می توانند باعث سردرگمی فلاسفه شوند و کار فلاسفه را بیش از پیش به گره هایی صعب الفتوح دچار سازند.
یکی از این گره ها بحث سفر در زمان است. در فیزیک نیوتنی بازگشت در زمان منتهی به سر درآوردن از همان نقطه ای می شود که از آنجا آمده ایم، یعنی محور زمان مطلق! اما در فیزیک کوانتوم لزوما اینگونه نیست. در متافیزیک ….. با استناد به آراء نیوتن می توان گذشته را بهترین حالت ممکن، حال را تنها حالت ممکن و آینده را یک حالت ممکن دانست، اما با رویکرد کوانتومی گذشته، حال و آینده صرفا حالات ممکن خواهند بود!
البته فیزیک کوانتوم، فیزیکِ ابعاد انسانی نیست، اما همین رای صادره از آن سخت مرا به خود مشغول کرده است.