محتوی مجموعه ی ذهن – روان ما چیست؟! این پرسشی است که احتمالا خیلی از محققین به دنبال ارایه ی پاسخی در رابطه با آن هستند. من پیشتر در نوشتارهای دیگری، مجموعه ی ذهن – روان آدمی را به یک تماشاخانه ی درونی تشبیه کرده ام که افکار چیزی جز تحقق نمایش هایی در این سرا نیستند. این تشبیه، تشبیه راهگشایی است. اما در اینجا قصد دارم که از منظر علم روانشناسی به این سوال پاسخگو باشم.
مجموعه ی ذهن – روان آدمی از چهار بُن پاره (بخش سازنده) تشکیل یافته است. این چهار بخش (بدون ترتیب خاصی) عبارتند از: یک) تفکرات (بخش تحلیلی ذهن)، دو) عواطف و احساسات (بخش ترکیبی روان)، سه) مجموعه داده های ورودی از خلال حواس پنجگانه (ادراکات حسی)، چهار) مجموعه تکانه ها و impulse های خروجی معطوف به اعمال (سایق ها).
هر یک از این چهار بخش همچون یک ربع از دایره، دایره ی ذهن – روان آدمی را سازمان می دهند. هیچگاه آگاهی انسان (خودآگاهی + ناخودآگاهی) صرفا تشکیل یافته از یکی از این چهار بن پاره نیست. آگاهی انسان ملغمه ای از این چهار بن پاره بوده و تفکیک آگاهی ما (همچون تفکیک نور سپید به 7 رنگ مختلف) ممکن نیست.
نکته ی حایز اهمیت، انفکاک آگاهی ما از محتوی آگاهی ماست و اینکه این دو، دو مسئله ی مجزا هستند. و سرآخر اینکه جایی در نهاد این مجموعه ی ذهن – روان، این چهار بن پاره با یکدیگر تلاقی کرده و آن جایگاه قلب آگاهی انسان چونان یک تابع یکپارچه ساز است.
12028
